Gastroenterologija je disciplina interne medicine. Naziv joj potiče od grčkih reči gastros (stomak), enteron (creva) i logos (nauka). Bavi se proučavanjem bolesti sistema za varenje i to kako bolesti jednjaka, želuca, tankog creva, debelog creva, tako i bolesti bilijarnog sistema, pankreasa i peritoneuma.
Bolesti koje pogađaju gastrointestinalni trakt, koje obuhvataju organe od usta do anusa, duž probavnog kanala, su u fokusu ove specijalnosti. Lekari koji rade u ovoj oblasti zovu se gastroenterolozi. Oni obično imaju oko osam godina predmedicinskog i medicinskog obrazovanja, jednogodišnji staž (ako to nije deo specijalizacije), tri godine internističkog specijalizacije i tri godine gastroenterološke obuke.
Primarna prednost posete gastroenterologu je da ćete dobiti specijalizovan pregled.
Gastroenterolozi poseduju veliko znanje i temeljno razumevanje gastroenteroloških stanja, što ih čini visoko kvalifikovanim za pružanje tačne dijagnoze i delotvornog plana lečenja.
Na pregledu, gastroenterolog će zatražiti i proceniti vašu detaljnu medicinsku istoriju. Važno je da navedete bilo koja gastrointestinalna stanja koja su vam ranije dijagnostikovana ili važne podatke iz porodične istorije.
Ultrazvuk je važna dijagnostička tehnika u gastroenterologiji koja koristi zvučne talase visoke frekvencije. Pregledaju se organi trbuha (jetra, žučna kesa, pankreas, slezina, bubrezi, abdominalna aorta, limfni čvorovi) kako bi se otkrila eventualna patološka stanja, što je korisno u postavljanju dijagnoze.
Ultrazvuk abdomena je bezbolan jer koristi samo sondu za kretanje po spoljašnjoj površini trbuha, a zvučni talasi koji se koriste su bezbedni i neinvazivni.
Nakon inicijalne procene i dijagnoze, gastroenterolog će kreirati individualizovani plan lečenja za rešavanje Vašeg jedinstvenog problema i povezanih simptoma.
Situacije u kojima se obavezno savetuje ultrazvučni pregled stomaka su:
- Bol u stomaku i/ili leđima
- Mučnina i povraćanje
- Naglo uvećanje trbuha
- Povrede u predelu trbuha
- Nejasna febrilna stanja
Priprema za ultrazvuk abdomena:
Podrazumeva neunošenje hrane minimum 6-8 sati, a najbolje 12 sati pre pregleda. Dva do tri dana pre ultrazvuka, poželjno je ne uzimati hranu koja stvara gasove, izbegavati hranu sa mnogo ostataka, bogatu biljnim vlaknima kojih najviše ima u žitaricama, voću i povrću.
U hitnim slučajevima ultrazvuk abdomena se radi bez navedene pripreme.
Vrlo je bitno da pacijent tokom pregleda sarađuje sa lekarom, odnosno da zauzme traženi položaj ili zadrži dah kad se to od njega zatraži.
Neke od najčešćih tegoba i stanja zbog kojih se pacijenti javljaju gastroenterologu su:
- Gastroezofagealna refluksna bolest (GERB)
- Funkcionalna dispepsija – otežano varenje hrane
- Peptička ulkusna bolest
- Sindrom iritabilnog kolona
- Zapaljenske bolesti creva (Crohnova bolest i ulcerozni kolitis)
- Maligne bolesti gastrointestinalnog trakta
- Bolesti jetre (alkoholna bolest jetre)
- Holelitijaza – kamen u žuči
- Hemoroidi
Kada se javiti na pregled gastroenterologu? Ukoliko osetite neki od sledećih simptoma javite se gastroenterologu:
- Bol u stomaku, naročito noćni i bolovi vezano za uzimanje hrane
- Gubitak apetita i mršavljenje, naročito u zadnjih 6 meseci
- Mučnina
- Povraćanje, naročito krvavog ili tamnog sadržaja (kao talog kafe)
- Otežano i bolno gutanje
- Gorušica
- Štucanje
- Podrigivanje
- Nadimanje
- Pojava crne stolice (kao katran ili kao talog od kafe)
- Pojava sveže krvi ili sluzi u stolici
- Proliv trajanja duže od 2 nedelje
- Zatvor, posebno novonastali unazad 6 meseci
- Naizmenična smena zatvora i proliva
- Otežano i bolno pražnjenje
- Osećaj nedovoljne ispražnjenosti
- Lažni pozivi na stolicu
- Patološki laboratorijski nalazi (transaminaze, amilaze, ALP …)
- Anemija, naročito mikrocitna – hiposideremijska i makrocitna
- Genetska opterećenost – svi članovi porodice u prvoj liniji srodstva sa pacijentom koji je imao rak debelog creva ili želuca treba da urade kolonoskopiju odnosno gastroskopiju i da se dalje prate.
- Pacijenti koji daju podatak o polipima debelog creva u porodici
Napomena: Ukoliko imate prethodnu medicinsku dokumentaciju, obavezno je ponesite sa sobom, da bi lekar imao uvid u prethodne bolesti, što mu je od velikog značaja.
